The “Georgian-Italian Gardabani Archaeological Project" (GIGAP) is a new collaborative research, launched in 2023 by Ca' Foscari University of Veniceand Ilia State University (Tbilisi). It is directed by Elena Rova for the Italian side and by Mariam Eloshvili for the Georgian side.
   It focuses on the southern part of the Gardabani municipality (Kvemo Kartli region), close to the present border with Azerbaijan, between the Kura River, the main watercourse of Georgia, and the so-called “coloured mountains” of Mravaltskaro, which mark the limit between Kvemo Kartli and Kakheti. The area is divided between the fertile and intensively cultivated Kura plain, to the west, and the more arid and undulating landscape to the east. At its southern limit, an artificial lake, Jandara reservoir, lies at the border between these two parts of the territory and, at the same time, on the present Georgian-Azerbaijani border.
   Contrary to all the surrounding regions, thus far this area has received little attention by archaeologists, although its very strategic location – in a natural corridor between Armenia and Azerbaijan on one side and Georgia on the other side – suggests that it has a high archaeological potential. Indeed, the well known Late Chalcolithic sites of Soyuk Bulaq and Boyuk Kesik are located just a few kilometres south of it, beyond the border with Azerbaijan, while many important sites of different periods have been discovered in the Marneuli plain to the west and in the area of Udabno to the east.
   The project is foreseen to develop over a number of years, and include archaeological excavations, surface investigations, museum work and palaeoenvironmental research. Following the tradition of the GISKAP and GILAP projects, it aims at reconstructing, in a long-term diacronic perspective, the changing relations between the human groups which occupied the territory and their natural environment. The approach is multi - and interdisciplinary and involves the participation to the annual campaigns in Georgia and to associated research activities (laboratory analyses, etc.) of Georgian and Italian researchers, PhD students and students as well as of international experts of different disciplines.
   Regular field activities will beginin 2024. The first object of excavation will be a large kurgan field located north-east of Lemshveniera village, where more than 60 barrows have been recorded during a preliminary field season in Autumn 2023. A systematic survey of the surrounding area is also being implemented.

შესავალი

„გარდაბნის ქართულ-იტალიური არქეოლოგიური პროექტი“ (GIGAP) ვენეციის კა’ფოსკარის უნივერსიტეტისა და ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის (თბილისი) ახალი ერთობლივი კვლევითი პროექტია, რომელსაც ხელმძღვანელობენ ელენა როვა (იტალიური მხრიდან) და მარიამ ელოშვილი (ქართული მხრიდან).
პროექტის საკვლევი ტერიტორიაა გარდაბნის მუნიციპალიტეტის (ქვემო ქართლი) სამხრეთი ნაწილი, აზერბაიჯანის საზღვართან, მდ. მტკვარსა და მრავალწყაროს ფერად მთებს შორის მოქცეული ტერიტორია, რომელიც ქვემო ქართლსა და კახეთს შორის საზღვარს წარმოადგენს. აღნიშნული ტერიტორიის დასავლეთი ნაწილი ხასიათდება ნაყოფიერი და ინტენსიურად კულტივირებადი მტკვრის დაბლობით, ხოლო აღმოსავლეთი - უფრო არიდული და მთაგორიანი ლანდშაფტით. სამხრეთ ნაწილში, ამ ტერიტორიების კვეთასა და ამავდროულად, საქართველო-აზერბაიჯანის საზღვარზე მდებარეობს ჯანდარის ხელოვნური ტბა.
მეზობელი რეგიონებისგნა განსხვავებით, ეს ტერიტორია არქეოლოგიურად ნაკლებადაა შესწავლილი. მიუხედავად ამისა, მისი სტრატეგიული მდებარეობა საკმაოდ ყურადსაღებია - ერთი მხრივ, იგი წარმოადგენს ბუნებრივ დერეფანს სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის, მეორე მხრივ კი, სომხეთსა და საქართველოს შორის. თუკი იმასაც გავითვალისწინებთ, რომ რამდენიმე კილომეტრის დაშორებით სამხრეთით, აზერბაიჯანის ტერიტორიაზე მდებარეობს ცნობილი გვიან ხალკოლითური ძეგლები სოიუქ ბულაქი (Soyuk Bulaq) და ბოიუქ ქესიქი (Boyuk Kesik), ხოლო დასავლეთით, მარნეულის დაბლობზე და აღმოსავლეთით, უდაბნოს ტერიტორიაზე მრავალი სხვადასხვა პერიოდის მნიშვნელოვანი ძეგლია აღმოჩენილი, ამ ტერიტორიას არქეოლოგიურად მაღალი პოტენციალი აქვს.
„გარდაბნის ქართულ-იტალიური არქეოლოგიური პროექტის“ ფარგლებში ჩატარდება არქეოლოგიური გათხრები და დაზვერვები, სამუზეუმო სამუშაოები და პალეოგარემოს კვლევა. პროექტი მიზნად ისახავს აღნიშნულ ტერიტორიასა და ბუნებრივ გარემოში მცხოვრებ ადამიანთა ჯგუფებს შორის ცვალებადი ურთიერთობების გრძელვადიანი დიაქრონული პერსპექტივის რეკონსტრუქციას, ისევე როგორც მოხდა პროექტების GISKAP (ქართულ-იტალიური შიდა ქართლის არქეოლოგიური პროექტი) და GILAP (ქართულ-იტალიური ლაგოდეხის არქეოლოგიური პროექტი) ფარგლებში. პროექტი არის მრავალპროფილური და ინტერდისციპლინარული, რაც გულისხმობს ქართველი და იტალიელი მკვლევრების, დოქტორანტებისა და სტუდენტების, ასევე სხვადასხვა დისციპლინის საერთაშორისო ექსპერტების მონაწილეობას საქართველოში ჩატარებულ ყოველწლიურ სამუშაოებსა და მათთან დაკავშირებულ კვლევით აქტივობებში (ლაბორატორიული ანალიზი და ა.შ.).
2024 წელს დაიწყება რეგულარული საველე სამუშაოები. უპირველეს ყოვლისა, გაითხრება სოფ. ლემშვენიერას ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარე ყორღანული ველი, სადაც 2023 წლის აგვისტოში ჩატარებული საველე სამუშაოების დროს გამოვლინდა 60-ზე მეტი ყორღანი. გარდა ამისა, დაიწყება გარშემო ტერიტორიის სისტემატური დაზვერვა.

    Il “Georgian-Italian Gardabani Archaeological Project” (GIGAP) è un nuovo progetto di ricerca avviato nel 2023 dall’Università Ca’ Foscari di Venezia in collaborazione con la Ilia State University di Tbilisi. E’ diretto da Elena Rova per la parte italiana e da Mariam Eloshvili per quella georgiana.
    L’area di ricerca si colloca nella parte meridionale della Municipalità di Gardabani nella regione georgiana di Kvemo Kartli, vicino all’attuale confine con l’Azerbaijan, più precisamente tra il fiume Kura, il principale corso d'acqua della Georgia, e le cosiddette “Red Mountains” di Mravaltskaro, che separano la regione di Kvemo Kartli da quella di Kakheti. È divisa tra la fertile e intensamente coltivata pianura del Kura, a Ovest, e una regione più arida e ondulata, a Est. Tra queste due aree, lungo il limite meridionale, si trova un lago artificiale, il bacino di Jandara, che costituisce il confine attuale tra Georgia e Azerbaijan.
   Diversamente dalle altre regioni circostanti, finora quest'area ha ricevuto poca attenzione da parte degli archeologi, nonostante la sua posizione strategica – si trova infatti in un corridoio naturale tra Armenia e Azerbaijan da una parte e Georgia dall’altra – suggerisca un alto potenziale archeologico. In effetti, i ben noti siti del Tardo Calcolitico di Soyuk Bulaq e Boyuk Kesik sono ubicati solo pochi chilometri più a Sud, al di là del confine con l’Azerbaijan, mentre molti siti importanti di diversi periodi sono stati scoperti nella pianura di Marneuli ad Ovest e nell’area di Udabno a Est.
   Si prevede che il progetto si sviluppi su più anni, comprendendo scavi archeologici, indagini di superficie, studio delle collezioni museali e ricerche paleoambientali. Seguendo la tradizione dei progetti GISKAP e GILAP, esso si propone di ricostruire, in una prospettiva diacronica a lungo termine, le mutevoli relazioni esistenti tra i gruppi umani che occupavano il territorio e il loro ambiente naturale. L'approccio è  multi - e interdisciplinare e prevede la partecipazione alle campagne annuali in Georgia e alle attività di ricerca associate (analisi di laboratorio, ecc.) di ricercatori, dottorandi e  studenti georgiani e italiani, nonché di esperti internazionali di diverse discipline.
   Le attività sul campo inizieranno nel 2024. Il primo oggetto di scavo sarà un grande “campo di kurgan” situato a Nord-Est del villaggio di Lemshveniera, dove durante una stagione preliminare sul campo svolta nell'autunno 2023 sono stati registrati più di 60 tumuli. Verrà inoltre realizzata una ricognizione di superficie sistematica dell'area circostante.